Phương pháp giáo dục cho trẻ trong 3 tháng đầu đời

Năm đầu đời là tuổi khôn cùng quan yếu với trẻ. Trẻ tự mình có những trải nghiệm đầu tiên với cuộc sống nhiệm màu mà bố mẹ tặng thưởng. Với người bố, đó cũng là một điều kỳ diệu và vui sướng trong đời, nhưng cũng là một bước ngoặt khởi đầu cho một quá trình học hỏi đầy cam go của trẻ. Trong thời kì từ khi con sinh ra đến mười hai tháng tuổi, nhiều bậc phụ huynh chỉ quan tâm tới dinh dưỡng chứ chưa chú trọng đến việc dạy trẻ. Thực tại, trong độ tuổi này, trẻ đã có thể nhận thức được mọi điều xung quanh về thế giới, trẻ thu nạp nhiều thứ một cách nhanh chóng.

Giai đoạn từ mới sinh đến ba tháng(0-3 months)

Đây là giai đoạn trẻ có có thể kích hoạt khả năng kết nạp này bằng các cảm quan của trẻ, đó là năm cảm quan chính: thị giác, thính giác, xúc giác, vị giác, khứu giác…

* Thị giác

Xung quanh giường của trẻ mới sinh nên có các bức tranh. Nên để tâm tới việc bao bọc trẻ trong một môi trường đầy màu sắc phong phú. Trên kệ, giá sách, phải trưng bày những món đồ có sắc màu tươi sáng. Màu sắc mà trẻ sơ sinh thích, không phải là hồng hay xanh lơ. Màu sắc mà trẻ thích nhất là những bộ hai tông màu rõ ràng sắc nét. Trẻ thích cái bộ đồ chơi màu đen trắng hơn là bộ đồ chơi có màu hồng nhàn nhạt.

Nếu trẻ mới sinh, dưới một tháng tuổi, mỗi ngày cho trẻ nhìn hình kẻ ka-rô ô đen trắng, mỗi ngày bốn phút, liên tục như vậy trong vòng một tuần. Khả năng tụ họp của trẻ, từ lúc chỉ chưa đầy 5 giây, sẽ tăng lên 60- 90 giây. Khả năng tập hợp cao độ sẽ liên hệ tốt tới việc học nhiều điều sau này. Khả năng giao hội là một trong những nền tảng của khả năng học tập.

Nên dán bảng chữ cái gần giường trẻ ngủ. Dán sẵn một bảng chữ cái với những chữ cái được in màu đỏ, to, rõ ràng. Trẻ được làm quen với chữ cái từ lúc lọt lòng khi lớn lên, nhìn thấy chữ có thể sẽ rất huých. Có thể bế trẻ tới gần bảng chữ cái, mỗi ngày càng lần, mỗi lần 2, 3 giây, lặp đi lặp lại như vậy, cũng khiến trẻ vui sướng vẫy vùng tuỳ thuộc mỗi khi được trẻ tới gần bảng chữ cái đó.

* Thính giác

Hàng ngày nên cho trẻ nghe những bản nhạc có lựa chọn. Mỗi lần chỉ nghe khoảng 15 phút, mỗi ngày nghe khoảng 30 phút. Nên để trẻ nghe những bản nhạc nhẹ nhõm với âm lượng không quá lớn. Phải chú ý rằng, nếu để trẻ nghe băng hay đĩa CD trong thời kì dài, trẻ sẽ quen và thích tiếng máy, tiếng băng đĩa hơn và không có bộc lộ xúc cảm với ngôn ngữ thực của người bố.

Điều quan trọng là phải nói chuyện nhiều với trẻ từ khi lọt lòng. Khi cho trẻ bú, khi thay buổi, khi tắm cho trẻ, hãy nhẹ nhõm nói chuyện với trẻ. Có thể vừa thay tã cho trẻ , vừa cầm nắm tay, chân trẻ vừa nói “Đây là cái tay này, tay, tay, tay” lặp đi lặp lại. Hoặc là vừa thay lát cho trẻ, vừa cho trẻ xem quả bóng hay con búp bê vừa nói “Đây là quả bóng này, quả bóng, quả bóng”; “Đây là con búp bê, búp bê, búp bê” cũng là cách cho trẻ phát triển thính giác. Ngoại giả, nên đọc thơ, hát cho trẻ nghe bằng giọng thực của người mẹ hoặc bố. Tuyệt đối không được cho trẻ xem ti vi. Chỉ cho trẻ xem ti vi khi đã tròn bốn tuổi. Chúng ta nên nhớ kĩ điều này và thực hành một cách khoa học.

 

Từ lúc sơ sinh, trẻ đã bắt đầu học rất nhiều điều – Ảnh: Getty Images

* Xúc giác

Từ lúc lọt lòng, trẻ đã bắt đầu học rất nhiều điều và ghi nhớ rất kĩ lưỡng vào bộ nhớ của mình, những gì nhìn thấy, nghe thấy…

Bú sữa mẹ, đây là bài học đầu tiên bằng xúc giác của trẻ. Chúng ta hãy quan sát kĩ một trẻ bú mẹ, sẽ thấy, thao tác tìm ti mẹ, ngậm miệng vào ti, mút sữa tiến bộ rất nhanh. Lúc đầu còn bị đập mũi hay vập cằm khó khăn lắm mới tìm được đúng đầu ti mẹ để đúng vào miệng, nhiều người mẹ lấy tay giúp con, song tự trẻ có thể điều chỉnh được rất nhanh. Bố nên cho mẹ biết điều này.

Ngoài ra, có thể khuyên người mẹ nên cố tình để đầu ti chạm vào những vị trí khác môi, miệng trẻ như hàm trên, hàm dưới, cằm, má phải, má trái. Làm vậy để trẻ mau chóng học được cách điều chỉnh không gian, cảm nhận được vị trí trên – dưới, phải – trái. Không chỉ dùng bằng đầu ti mẹ như trên, bố còn có thể dùng ngón tay, cái khăn xô, hay cái ống hút cọ nhè nhẹ hàm trên, hàm dưới của trẻ. Trẻ sẽ biết được cảm giác khi được liếm, cắn vào những vật này, và sẽ không cắn mút những thứ này như khi mút ti mẹ.

* Vị giác

Dùng khăn xô thấm một ít nước nguội, nước lã, nước vị ngọt, nước vị mặn, nước vị chua, từng vị một cho trẻ nếm. Đây là cách kích hoạt vị giác rất tốt nhằm phát triển vị giác cho trẻ.

* Lực nắm

Hãy cho trẻ cầm nắm ngón tay của mẹ hoặc bố. Trẻ khi mới lọt lòng được huấn luyện cầm nắm đồ vật ngay, sẽ rất nhanh quen vận động. Càng lúc mới sinh, trẻ càng có khả năng nắm giữ đồ vật gì đó bên mình, song khả năng này lại biến mất rất nhanh. Để cho lực nắm này của trẻ không mất đi, chúng ta nên luyện tập cho trẻ cầm đồ vật từ khi mới chào đời.

Tất nhiên phải lưu ý các bậc bố mẹ, khi tập tành cho con cầm nắm, không được rời mắt nửa bước, kẻo trẻ va quệt đồ vật vào đầu, vào mặt, vào người, thành tai nạn.

* Khứu giác

Hãy cho trẻ ngửi hương thơm của hoa hoặc những thứ có mùi dễ chịu. Trẻ sẽ ngoái đầu về phía có hương thơm đó. Nếu cho trẻ ngửi nhiều mùi khác nhau, khứu giác sẽ được kích thích phát triển tốt.

Phương pháp giáo dục cho trẻ trong 3 tháng đầu đời